Jak stworzyć prostą grę w Scratchu?

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak możesz stworzyć własną grę bez znajomości trudnych języków programowania? Dzięki środowisku Scratch to możliwe! Ten poradnik poprowadzi Cię krok po kroku przez cały proces tworzenia prostej gry platformowej — od pomysłu, przez kodowanie, aż po gotowy projekt.

Czym jest Scratch i dlaczego jest idealny do nauki programowania?

Scratch to wizualne środowisko programistyczne stworzone z myślą o początkujących. Zamiast pisać skomplikowane linie kodu, w Scratchu budujesz skrypt z kolorowych klocków, które reprezentują konkretne działania. To świetny punkt startowy dla uczniów w wieku od 10 lat wzwyż, ale również dla starszych, którzy chcą nauczyć się zasad tworzenia gier.

Dlaczego warto zacząć od Scratcha?

• Proste, intuicyjne zasady.
• Łatwe testowanie i poprawianie błędów.
• Szybki efekt końcowy – gra działa od razu!
• Możliwość dzielenia się projektami z innymi.

Scratch pozwala lepiej zrozumieć logikę programowania, bez potrzeby nauki skomplikowanej składni. A skoro tu jesteś, zapewne chcesz wiedzieć…

Od czego zacząć swoją pierwszą grę w Scratchu?

Zanim klikniesz pierwszy klocek, warto przemyśleć koncepcję gry. Gra platformowa to taki typ rozgrywki, w której gracz steruje postacią poruszającą się po planszy, najczęściej skacząc między platformami, zbierając przedmioty lub unikając przeszkód.

Krok 1: Zaplanuj mechanikę gry

Zanim zaczniesz budować coś w edytorze Scratcha, poświęć kilka minut na przemyślenia:

• Kim będzie gracz? (np. kot, robot, rycerz)
• Gdzie rozgrywa się gra? (np. las, księżyc, podziemia)
• Jaki jest cel gry? (np. dotarcie do końca planszy, zebranie wszystkich punktów)
• Jakie elementy przeszkadzają, a co pomaga? (np. potwory, kolce, bonusy)

Nie musisz od razu tworzyć ogromnego świata — zacznij od jednej krótkiej planszy, a potem ją rozbudujesz.

Krok 2: Uruchom Scratch i ustaw scenę

Po wejściu do Scratcha (możesz to zrobić online w przeglądarce), zacznij od wyczyszczenia domyślnych elementów:

1. Usuń postać kota (jeśli nie chcesz jej użyć).
2. Kliknij „Tło” i wybierz gotowy krajobraz albo narysuj swój własny.
3. Dodaj prostokątne platformy — mogą być przypięte do tła, albo stwórz osobne duszki (postacie/obiekty).

Duszki to wszystkie „ruchome” elementy w grze — gracz, przeciwnicy, przeszkody i inne interaktywne obiekty.

Tworzenie postaci gracza i jej ruchów

Gracz to serce Twojej gry. Najpierw dodaj nowego duszka, który będzie reprezentował Twoją postać. Może to być gotowy obrazek z biblioteki lub stworzony samodzielnie w edytorze graficznym.

Krok 3: Zbuduj sterowanie bohaterem

W grze platformowej gracz powinien się poruszać w lewo i prawo oraz skakać.

Aby to osiągnąć:

1. Przejdź do duszka gracza.

2. Wybierz kategorię „Zdarzenia” i zacznij od bloku:

   • „Kiedy kliknięto zieloną flagę” – zaczyna grę.

3. Dodaj pętlę „zawsze” (z kategorii „Kontrola”).

4. Umieść w środku warunki:

   • Jeśli naciśnięto klawisz [strzałka w lewo]: przesuń o -x.
   • Jeśli naciśnięto klawisz [strzałka w prawo]: przesuń o +x.
   • Jeśli naciśnięto spację i duszek „stoi” na platformie: ustaw y na skok.

Dla skoku będzie potrzebna prosta symulacja grawitacji – to znaczy, że postać powinna spadać, jeżeli nie dotyka podłoża.

Krok 4: Dodaj grawitację

Stwórz dwie zmienne:

• „prędkośćY” – do określenia prędkości skoku i spadku.
• „na ziemi” (zmienna logiczna) – do sprawdzania, czy gracz dotyka platformy.

Każda klatka gry:

• Zmniejsz prędkośćY (np. o 1 piksel) – to będzie „ciągnięcie w dół”.
• Zmień pozycję Y gracza o wartość prędkośćY.
• Jeśli gracz dotyka platformy – ustaw prędkośćY na 0 i zaznacz, że jest na ziemi.

Dzięki temu Twoja gra będzie przypominać klasyczne platformówki, jak Mario czy Sonic!

Budowanie planszy i przeszkód

Twoja gra potrzebuje poziomu — układu platform, ścian, przeszkód i przejść do kolejnych etapów.

Krok 5: Dodaj platformy i przeszkody

Możesz je stworzyć na dwa sposoby:

• Jako część tła – dla stałych elementów, które się nie ruszają.
• Jako osobne duszki – jeśli chcesz nimi poruszać lub sprawdzać kolizje (np. platformy poruszające się w górę/dół).

Pamiętaj, aby dopasować wygląd i rozmiar platform do postaci gracza — nie mogą być ani za małe, ani za duże.

Do przeszkód możesz użyć prostokątnych duszków w czerwonym kolorze – jeżeli gracz ich dotknie, resetuj poziom lub tracisz „życie”.

Dodanie punktów i celu gry

Gra staje się ciekawsza, jeśli ma cel i nagrodę. Tu w grę wchodzi liczenie punktów albo przejście do następnego poziomu.

Krok 6: Zbieranie punktów

1. Stwórz nowy duszek – np. monetę lub jabłko.

2. Dodaj skrypt:

   • Jeżeli gracz dotyka duszka – ukryj duszka, dodaj punkt.

3. Utwórz nową zmienną „Punkty” i zwiększ ją o 1 przy zbieraniu.

Punkty możesz pokazywać na ekranie dzięki blokom „Wyświetl zmienną”.

Krok 7: Ustal koniec gry lub wygraną

Dodaj duszka „meta” – np. drzwi na końcu planszy. Jeśli gracz dotknie tej strefy, może wyświetlić się komunikat „Gratulacje!” lub nastąpi przejście do kolejnego poziomu.

Możesz też wprowadzić:

• Licznik czasu – gracz musi dotrzeć do mety w określonym czasie.
• Poziomy trudności – z każdą rundą pojawia się więcej przeszkód.

Dodaj efekty dźwiękowe i animacje

Choć czysto wizualna gra może działać dobrze, warto dodać coś więcej dla oka i ucha.

Krok 8: Ożyw swoją grę

Do efektów specjalnych możesz użyć:

• Zmiany kostiumów dla duszka gracza (np. inny wygląd podczas ruchu).
• Dźwięków podczas skoków, zbierania punktów lub przegranej.
• Efektów graficznych – jak rozmycie, rozświetlenie lub zmiana koloru przy uderzeniu.

Z Scratcha można też dodawać własne dźwięki: nagraj głos, ściągnij efekt lub po prostu wybierz z biblioteki.

Testowanie i poprawianie błędów

Kiedy Twoja gra wydaje się gotowa, koniecznie ją dokładnie przetestuj.

Podczas testu zwróć uwagę na:

• Czy gracz może „przenikać przez ściany”?
• Czy duszki znikają w odpowiednim momencie?
• Czy punkty dobrze się liczą?
• Czy gra nie „zacina się” przy większej liczbie przeszkód?

Jeśli coś działa nie tak – nie bój się zaglądać do skryptów i eksperymentować z wartościami.

W programowaniu (nawet takim wizualnym jak Scratch) próbowanie i poprawianie to naturalna część nauki.

Publikuj i dziel się swoją grą!

Gdy wszystko już gotowe — nie zapomnij zapisać gry i opublikować jej w społeczności Scratch. Dzięki temu inni użytkownicy mogą zagrać w Twoją grę, zostawić komentarz lub nawet stworzyć jej własną wersję!

Nazwij projekt, dodaj opis, a nawet instrukcję sterowania. Gotowe!

Scratch oferuje też opcję eksportu kodu lub wstawiania gry na własną stronę internetową — jeśli chcesz podzielić się swoją twórczością poza platformą.

Co dalej — rozwijanie własnych projektów w Scratchu

Stworzenie swojej pierwszej gry w Scratchu to dopiero początek przygody z programowaniem. Kiedy opanujesz ruchy gracza, interakcje i punkty, możesz przejść do ambitniejszych projektów.

Kilka propozycji, jak rozbudować grę:

• Dodaj przeciwników, którzy się poruszają i śledzą gracza.
• Stwórz więcej poziomów z innymi tłami i trudnościami.
• Dodaj system zbierania żyć lub ekwipunek.
• Wprowadź wybór postaci lub personalizację bohatera.

Eksperymentuj z pomysłami, a z czasem zauważysz, że prosta zabawa zmienia się w poważniejszą umiejętność — programowanie dla dzieci i młodzieży to świetna droga do nauki logicznego myślenia i kreatywności.

Nie musisz być ekspertem — wystarczy chęć do nauki i trochę cierpliwości. A Scratch daje Ci wszystkie narzędzia, by zacząć tworzyć coś wyjątkowego.

Powodzenia!